اثر دانینگ – کروگر و اعتماد به نفس کاذب

چند وقت پیش به عنوان مدیر اجرایی مرکز واکسیناسیون کرونا کار میکردم. یک نفر اومد و میخواست دوز سوم واکسنش تزریق کند، واکسنی که دو دوز قبلی زده بود را نداشتیم بهش پیشنهاد کردم که می توانید یک واکسن دیگر بزنید، و بهش پیشنهاد کردم که واکسن دیگه بزن اما اصرار میکرد که می خواهد واکسنی که مدنظر خودش هست را ترزیق کند. واسه اش توضیح دادم که این دو واکسن از نظر  ماهیت ساخت شان با هم متفاوت هستند و  طبق نظر شرکت های سازنده شان نباید این دو را بزنید. و بعضی از تحقیقات  نشان داده که ممکن است اثر معکوس داشته باشد. حتی اگر ما هم این کار را بکنیم سیستم اجازه ثبت این کار را نمی دهد. وقتی دید که من خیلی جدی هستم  کارت اش را از جیبش در آورد و نشانم داد که تو میخوای به من بگی چی درسته،چی درست نیست؟  من پزشکم و 25 سال است که طبابت میکنم. دیدم هر چقدر توضیح  و مطالب علمی نشان اش میدم فایده ای نداره، زیر بار نمی رفت که نمی رفت. این فرد دچار اثر  دانینگ – کروگر شده بود.

این اثر  به ما میگوید که زمانی که ما در یک حوزه ای مهارت داریم اون را به سایر حوزه ها تعمیم میدهیم، به عبارتی دچار اعتماد به نفس کاذب می شویم.

اثر دانینگ – کروگر چیست؟

بر اساس تحقیقی کشف شد که در سال ۱۹۹۹ در دانشگاه کرنل توسط دیوید دانینگ (David Dunning) و جاستین کروگر (Justin Kruger) انجام گرفت. این دو نفر برای انجام این تحقیق مطالعاتی، طی 4 آزمون مهارت شرکت کنندگان در زمینه های استدلال منطقی، دستور زبان انگلیسی و حس شوخ‌طبعی، مورد بررسی قرار دادند و همزمان از این ها خواستند نمره خودشان را پیش بینی کنند نتایج نشان داد که  شرکت کنندگانی که کمترین نمره آوده بودند در ارزیابی خودشان را بالاتر از میانگین برآورد کرده بودند و مهارت خودشان را دست بالا گرفته بودند به عبارتی که افرادی خود را بهتر از میانگین ارزیابی کرده بودند که در واقع نتایجی بسیار کمتر از میانگین کسب کرده‌اند. به‌عنوان مثال، افرادی که ۱۲ درصد توانایی داشتند، میزان توانایی خود را ۶۲ درصد در نظر گرفته بودند.

ویکی پدیا

زمانی که ما در یک چیزی مهارتی نداریم ادعایی هم نداریم به عبارتی به ناآگاهی خودمان آگاهیم، اما وقتی  میخواهیم  یک مهارتی را فرابگیریم، به  تازگی یک  مهارتی را یاد گرفتیم، یا در یک چیزی مهارت جزئی داریم  توانایی خودمان را بیش از اندازه واقعی برآورد میکنیم.

نوعی سوگیری روانشناختی است که در افراد غیر حرفه ای رخ می دهد. معمولا این افراد از توهم برتری رنج میبرند

افرادی که دانش کمتر از میانگین دارند با دو مشگل مواجه می شوند اول اینکه به دلیل نتیجه گیری اشتباه مرتکب خطاهای مکرر میشوند و دوم این خطا باعث میشود که توانایی خود را درک نکنند.

چرا این اتفاق رخ می دهد؟

یکی از مهمترین دلایل آن اعتماد به نفس کاذب است.

معمولا اعتمادبه نفس واقعی دارای 2 بال است. 1) مهارت و 2) خودباوری.

لازمه یک اعتماد به نفس درست این است هر دو مهارت عامل  به یک اندازه رشد کنند. اما در این گونه افراد خودباوری بیشتر از مهارت است. به عبارتی یک مهارت جزئی در یک زمینه دارند ولی خودشان مثل افراد حرفه ای در نظر می گیرند.

توصیه میکنم مقاله زیر را هم مطالعه کنید

ارتباط با خود و دیگران با پنجره جوهری

آیا تحت تاثر اثر دانینگ – کروگر هستند؟

تصور کنید که شما یک آموزشگاه دارید و یک مربی را استخدام میکنید وقتی که استخدامش میکنید متوجه میشوید که این فرد با اینکه مهارت خوبی در آموزش دارد اما ارتباط خوبی با کارآموزان ندارد بنابراین تصمیم میگیرید که یکسری کلاس هایی در خصوص ارتباط موثر در این خصوص برایش بذارید وقتی این را باهاش در میان میذارید میگه چی؟ داری شوخی میکنی، من بهترین معلم این مجموعه ام اونوقت تو میگی باید مهارت ارتباطاتم را بهتر کنم و حتی برای این کار باید در یکسری کلاس ها شرکت کنم؟ هر سال بیشترین تعداد قبولی در این مجموعه را دارم. شما عقلتون را از دست داده اید، من به چنین آموزشی نیاز ندارم. این نشان میده که این فرد به اثر دانینگ – کروگر دچار شده است.

یا تصور کنید که تصمیم گرفته اید که مهارت رانندگی را یاد بگیرید قبل از ورود هیچ اطلاعاتی در این خصوص ندارید و خودت به این امر واقف هستید که راننده نیستید. اما به محض اینکه دو ماه از دریافت گواهینامه ات  میگذرد خودت را راننده حرفه ای میدونید. این یعنی شما دچار اثر دانینگ- کروگر هستید.

معمولا بیشترین تصادف ها در کسانی دیده می شود که کمتر از یک سال از گرفتن گواهی نامه شان میگذرد این بخاطر این نیست که مهارت کافی ندارند بلکه نه اینه که مهارتشان را بیشتر از اون چیزی که هست برآورد میکنند. بنابراین فکر میکنند که در مسیرهای سخت و دشوار می توانند ماشین را کنترل کنند اما در حقیقت چون مهارت کافی ندارند نتیجه اش هم تصادف و اتفاقات ناگواری است که رخ می دهد.به  عبارتی این افراد توهم راننده حرفه ای دارند در حالی که نیستند.

چگونه از اثر دانینگ – کروگر جلوگیری کنیم؟

موقعیتی که در آن نمی دانیم که نمی دانیم به راحتی قابل تشخیص نیست بنابراین این کار درمان اثر دانینگ – کروگر را مشگل می کند. اما یکسری تکنیک ها هست که کمک میکند تا بتوانیم از این اثر تا حدودی کم تر کنیم.

• بازخود گرفتن

سعی کنید که دائما در مورد کاری که انجام میدهید از افرادی که متخصص و  حرفه ای هستند و با ما روراست هستند بازخورد بگیریم. این کار کمک می کند تا باورهای نادرستی که در مورد خودمان داریم را کمتر کنیم. بنابراین انتقادهای سازنده  و دلسوزانه به ما کمک می کند تا کمتر در دام اثر دانینگ – کروگر گرفتار بشویم.

• دانش مداوم

یکی از چیزهایی که باعث میشود ما به دام اثر دانینگ – کروگر بیافتیم دانش کم است، زمانی که دانش کمی نسبت به یک موضوع داشته باشیم خودمان را متخصص میدانیم اما یادگیری مداوم در زمینه ای که در آن دچار اثر دانینگ – کروگر شده ایم  کمک می کند که  اعتماد به نفس کاذبی که داریم از  بین برود و اعتماد به نفس واقعی دست پیدا کنیم.

سخن آخر

یادمان باشد که همه ما ممکن است در یک زمینه یا زمینه هایی دچار اثر  دانینگ – کروگر شده باشیم بنابراین این صرفا مربوط به افرادی نیست که مهارت ندارند در افراد حرفه ای هم که در یک زمینه تخصص دارند و آن را به سایر  زمینه ها تعمیم میدهند هم رخ می دهد. و یادمان باشد که در آینده هم ممکن است در معرض اثر دانینگ – کروگر قرار بگیریم.