وقتی که وارد دانشگاه شدم با یکی از بچه ها هم اتاق شدم دیدم بعد از اینکه غذاش میخورد مقداری نمک داخل دستش میریخت و میخورد چند بار اول چیزی نگفتم تا اینکه دیدم این کار هر روزش است یه بار بهش گفتم شما مشگلی چیزی دارید که بعد از غذا نمک میخوری گفت نه عادت دارم خودمم نمیدونم چطوری شکل گرفت ولی اگر بعد از غذا نمک نخورم احساس میکنم چیزی نخوردم و چند بار سعی کردم این کار را نکنم ولی نتونستم، دیدم عادتها میتونند چه نقش مهمی در زندگی ما داشته باشند
عادت ها شالوده زندگی ما آدم ها را تشکیل میدهند اینکه امروز کجا هستیم، چه انسانی هستیم و چطور زندگی میکنیم را عادت های ما شکل میدهد
عادت چیست :
یعنی ایجاد یک راه میانبر جهت انجام یک کار یا رفتار بدون فکر کردن یا تصمیم گرفتن در خصوص آن،یا به عبارتی انجام یک کار بصورت اتوماتیک و ناخودآگاه
مغز ما یک طوری آفریده شده است که واسه اینکه انرژی زیادی مصرف نکند دوست دارد یک رفتار را بصورت عادت در بیاورد اولین بحث در مورد عادت برمیگردد به آقای ادوارد ثوراندیک یک روانشاسی که اومد یکسری گربه را در داخل یک قفس گذاشت و در داخل قفس اهرمی قرار داده بود که به محض دست زدن توسط گربه درباز میشد و در بیرون یک کاسه غذا قرار داده بود که گربه به غذایش میرسید گربه ها وقتی در داخل قفس قرارداده شدند شروع کردند به چنگ زدن به میله های قفسه ها تا اینکه به طور اتقاقی به اهرم دستشان خورد در باز شد و به غذا رسیدند بار بعد هم همینطور تااینکه بعد از 20 بار بلاخره گربه ها بدون تلاش زیاد سریع به اهرم دست میزدند و در باز میشد متوسط زمان صرف شده در سه بار اول حدود 1.5 دقیقه طول کشید و در سه تلاش آخر حدود 7 ثانیه زمان برد این کار به عنوان شالوده رفتار در سایر موجودات زنده از جمله انسان ها مورد مطالعه قرارداده شد
اصول تغییر عادت در انسان بر اساس 3 الگوشکل میگیرد: سرنخ، روتین و پاداش
در صورت نبود هر کدام از این موارد عادتی شکل نمیگیرد .مثلا کسی که عادت به مصرف سیگار دارد سرنخ: دیدن یک پاکت سیگار، روتین: نیاز به نیکوتین و پاداش: مصرف سیگار
ما آدم ها بنده عاداتمایمان هستیم یعنی این عادت ها هستند که ما را قوی یا ضعیف میکنند اگر عادت خوب و قدرتمندی داری کمک میکنه که به هدفت برسی و برعکس اگه عادتهای بد و تضعیف کننده دارید باعث میشه که شما موفق نشوید
درابتدا ما عادتهایمان را شکل میدهیم و بعد از مدتی این عادتها هستند که هویت ما را شکل میدهند
یکی از نکاتی که در تغییر عادت ها باید به آن اشاره کنید، این است که باید در ایجاد عادت باور قوی داشته باشی. شما اگه باور نداشته باشی که در کاری موفق میشوی قاعدتا اقدامی واسه آن کار انجام نمی دهی مثلا نمونه اش خودم به مدت چند سال بود که دوست داشتم عادت سحرخیزی را درخودم نهادینه کنم و از افرادی که سحر خیز بودند سوال میکردم که چکار میکنند صبح ها راحت از خواب بیدار میشوند,معمولا جوابی نداشتند که بدهند و اکثر آنها جوابی که میدادن این بودککه حتی اگه ساعت 2 شب هم بخوابیم ساعت 5 بیدار میشویم من یک تاریخ تعیین میکردم به خانواده میگفتم که میخوام که از فردا ساعت 6 صبح از خواب بیدار بشم واقعیتش خیلی جدی نمیگرفتند بعضی وقت ها هم یه لبخندی میزدند و میگفتند حتما این کار را انجام بده وخیلی از موارد هم حتی خودم هم میخندیدم چون قبلا بارها و بارها این کار را کرده بودم و و همیشه هم ناموفق بودم . البته ناگفته نباشد که به اندازه کافی اراد ه و انگیزه داشتم که کار را شروع کنم ولی جهت تغییر عادت علاوه بر این دو مورد به یک چیزی نیاز داشتم که که فراتر از اراده و انگیزه است یا به عبارتی خودش هول دهنده و تقویت کنند اراده است چیزی که اگه نداشته باشیم اصولا نه تنها عادت بلکه خیلی از کارهای دیگرمان نیز به سختی پیش میرود و ما نمیتونیم به انسان موفق و خودساخته ای تبدیل بشیم شاید بشه آن را به بند ناف انسان در دوران جنینی تشبیه کرد اگه به هر دلیلی این نباشه ما زندگی مان به خطر می افتد.و اون نیروی قوی، باوراست
باور یعنی فکری که ما در مورد هرچیزی داریم و این فکر اینقدردرما تکرار شده که وارد ضمیر ناخودآگاه ما شده است، یعنی چیزی که ما به درستی آن اعتقاد راسخ داریم
وقتی که دارم خود گذشته ام را بررسی میکنم میبینم خودم هم به اینکه میتوانم این عادت را ایجاد کنم باورنداشتم ووقتی چیزی را باور ناشته باشی به اندازه کافی ثابت قدم و با پشتکار نخواهی بود.
تغییر عادت چطور رخ میدهد؟
قبل از هر چیزی باید بدانیم که چه عادتهایی داریم. همان طور که قبلا بیا ن شد عادت رفتاری است که به صورت اتوماتیک در اومده و ما خیلی وقت ها از اون عادت اطلاعی نداریم پس یکی از راهکارها نوشتن تمامی عادتها ی که داریم وبعد از یادداشت کردن تقسیم بندی آن به دو دسته : عادتها ی موثر و عادتهای غیرموثر
عادتها ذاتا خوب یا بد نیستند مثلا بحث مصرف مواد غذایی بر اساس اینکه میخواهید چاق یا لاغر شوید یک نوع رژیم غذایی برای دو نفر میتواند متفاوت باشد ممکنه برای یک نفر که قصد افزایش وزن دارد مصرف کربوهیدراتها به عنوان عادت خوب وهمین رژیم غذایی برای فرد دیگر که تمایل به کاهش وزن دارد به عنوان عادت بد باشد. مورد دیگر درخصوص موثر و غیر موثر بودن عادت نتایج بلند مدت عادت است نه نتایج کوتاه مدت مثلا در کشیدن سیگارعادت اثر کوتاه مدت کاهش استرس ولی نتایج بلند مدت آن سرطان ریه و بیمارهای قلبی عروقی است بعد از مشخص کردن عادتها میتوانید آنها را جایگزین کنید.
توصیه میشود مقاله زیر را مطالعه کنید
چگونه صبح زود از خواب بیدار شویم
ما نمیتوانیم عادتها را محو و از بین ببریم فقط میتوانیم آن ها را عوض کنیم. نحوه این کار به این شکل است که ما سرنخ و پاداش را ثابت نگه میداریم و فقط روتین را تغییر میدهیم مثلا در تغییر عادت مصرف سیگار سرنخ : بی حوصلگی، روتین: مصرف سیگار و پاداش: احساس رضایت است میتوانیم با ثابت نگه داشتن سرنخ و پاداش که همان بی حوصلگی و احساس رضایت و معاشرت است میتوانید به جای روتین که در اینجا مصرف سیگار است دویدن یا صحیت با دوستان یا گشتن به مدت ده دقیقه در اینترنت همان پاداش را به دست آورد و به این شکل با شناسایی سرنخ و پاداش میتوانید روتین را عوض کنید
